زیپ :
در دوخت زیپ نکاتی را باید رعایت نمود که دوخت آنرا خیلی ساده تر می کند . مثلاً هرگز زیپ را با پایه های معمولی چرخ به لباس متصل نکنید و طول هر چاک باید 1.5 تا 1 سانت از طول زیپ بلندتر باشد .
با توجه به اینکه زیپ انواع مختلفی دارد و نحوه اتصال آن به پارچه هم بسیار متنوع است اما من در اینجا پرکاربردترین آن را شرح می دهم :
1- زیپ مخفی با دست :
زیپ پارچه هایی مثل مخمل ، تور ، ابریشم ، دانتل و پارچه های لطیف مثل حریر و انواع پارچه های فانتزی را باید با دست دوخت . در این حالت باید از دوخت بخیه استفاده کرد که کاملاً محکم شود .
2- زیپ مخفی با چرخ :
این نوع دوخت برای اتصال زیپ به چاک یقه ، چاک آستین ، درز وسط پشت ، درز وسط جلو و درز پیلی های گرد و خوابیده به کار می رود . زیپ را ابتدا کوک می زنیم پایه زیپ را روی سمت راست سوزن تنظیم کرده ، پارچه را به حالت صاف زیر پایه قرار دهید سپس با با فاصله ای معین از دندانه زیپ (در حدود نیم سانت) دوخت را انجام می دهیم .
۳- دوخت زیپ شلوار یا جلوی دامن (مردانه دوز)
ابتدا از خط مرکزی با اندازه 1 سانت داخل شده و زیپ را از قسمت پشت بدوزید .
زیپ قسمت زیر را تا کنید و لبه آنرا کوک بزنید .
سجاف قسمت روی زیپ را تا کنید . خط دوخت زیپ قبلاً روی الگوی شلوار علامتگذاری شده است .
زیپ را روی این محل کوک بزنید و چرخ کنید .
4- زیپ مخفی :
ابتدا یک طرف شکاف زیپ را با دست روی پارچه کوک بزنید . سپس پایه زیپ را در انتهای دندانه قرار دهید و شروع به دوختن کنید . (دقت نمایید دندانه هایی که در سمت پشت زیپ قرار دارد مطابق شکل دوخته می شود )
برای دوختن سمت چپ ، وضعیت پایه را به منظور قرار دادن پایه در سمت چپ سوزن تغییر دهید . این سمت را به همان روشی که سمت راست را دوختیم می دوزیم .
آموزش برش و دوخت کت یقه انگلیسی
اولین لباسی رو که می خوام آموزش بدهم یک مانتو یا کت یقه انگلیسی :
با توجه به شکل زیر این لباس برش نداره بلکه فقط انتقال پنس داره ، همجنین مدل یقه لباس انگلیسیه . با توجه به الگوهای خامی که قبلاً تهیه کردیم حال تغییرات الگوی پشت ، تغییرات الگوی جلو و نحوه طراحی یقه رو آموزش خواهم داد .
چند نکته در مورد کت یقه انگلیسی :
ابتدا در مورد یقه انگلیسی توضیحی بدم و اون اینکه یقه انگلیسی جدا 2 مدل دارد یکی اینکه لاسکینه پهن و دیگر اینکه لاسکینه باریکه . در اینجا هر دو مدل رو توضیح خواهم داد .
دوم اینکه ابتدا باید الگوی خام را طبق مراحل شش گانه رسم کنیم . قبل از هر کاری باید هم سرشانه و هم حلقه آستین را اصلاح کنیم ، به این صورت :
1. در الگوی پشت از ابتدا یقه پشت تا سرشانه را با متر اندازه می زنیم در صورتی که بزرگتر اندازه واقعی سرشانه شما بود آنرا تنگتر می کنیم و اگر کوچکتر بود کمی در امتداد آن بیرون می آییم . این نقطه را A می نامیم .
2. حلقه آستین را در امتداد خط پهلو 1-2 سانت گشاد می کنیم و این نقطه B خواهد بود .
3. نقطه A را به نقطه B طبق اگوی حلقه آستین به صورت هلال رسم می کنیم .
4. در الگوی جلو نیز فاصله نقاط 28-27 را اندازه می زنیم ، و تمام مراحلی را که برای الگوی پشت انجام دادیم را تکرار می کنیم .
5. توجه داشته باشید که این مراحل باید برای تمامی لباسها قبل از اجرای هر نوع برش و انتقال پنس و ... انجام شود .
6. تغییرات الگوی پشت را اجرا می کنیم .
7. تغییرات الگوی جلو را اجرا می کنیم .
8. یقه را طراحی می کنیم .
9. حال با کاغذ پوستی از قسمتهایی که نیاز است ، دوباره الگو برداری می کنیم .
10. در قسمت یقه و محل اتصال یقه به سرشانه و لاسکینه چون یک مثلث مشترک وجود دارد و هم در لاسکینه و هم در یقه باید باشد ، پس از یقه با کاغذ پوستی دوباه جدا الگو برداری میکنیم .
11. از قسمتهای دیگری که باید پوستی انداخته شود ، سجاف یقه می باشد .
سجاف حتماً حتماً باید موازی ترکی درآورده شود ، در غیر این صورت جلوی لباس ایراد پیدا میکند .
۱۲. سجاف را همراه الگو درمیآوریم و سجاف و الگو را با هم روی پارچه قرار میدهیم .
۱۳. برای سجاف از پایین لباس 7 سانت (با احتساب 2 سانت جادکمه) داخل شده تا محل اولین جادکمه و از سرشانه 4 سانت داخل میشویم و این دو نقطه را به صورت هلال به هم وصل میکنیم .
۱۴. تمام قسمتهای الگوی تهیه شده و کاغذهای پوستی را روی پارچه می اندازیم . باید خطوط عمودی را موازی ترکی پارچه بگذاریم و با سنجاق به پارچه متصل می کنیم .
۱۵. فاصله خط قیچی تا درز پهلوها باید ۳ سانت باشد و در بقیه موارد ۱ سانت .
۱۶. بعد از برش با استفاده از کاغذ کاربن و رولت محل پنسها را رولت می کنیم . بعد از رولت یک طرف پارچه ُ کاغذ الگو را از پارچه جدا می کنیم و طرف دیگر را نیز رولت می کنیم .
پارچه :
انواع الیاف :
الیاف طبیعی : پشم ، پنبه ، ابریشم
الیاف مصنوعی : ریون ، نایلون و پلی استر
الیاف طبیعی :
پنبه – ((Cotton:
1- الیاف پنبه ای هادی حرارت هستند و حرارت بدن را به بیرون منتقل می کنند در نتیجه خنک هستند .
2- به راحتی لکه گیری و شسته می شوند .
3- در برابر ساییدگی مقاوم هستند .
4- پس از استفاده اگر خوب خشک نشود ، بوی عرق بدن در آن باقی می ماند .
5- در ایران به لباسهای پنبه ای نخی می گویند .
کتان- (Leinen):
1- کتان از نظر خصوصیات مانند پنبه است و در ایران کشت نمی شود .
2- پارچه های کتانی دارای سطح صاف و درخشنده اند زودتر از پنبه تمیز میشوند .
3- به اندازه پارچه های پنبه ای آب را جذب می کنند اما زودتر خشک می شوند به همین دلیل حوله های کتانی بهتر از پنبه ای است.
پشم – Wool)) :
1- با توجه به این که این الیاف از چه حیوانی تهیه شده به نام های مختلفی می باشند مانند گوسفند مرینوس ، پشم لاما و موی بز
2- پارچه های تهیه شده از پشم ، به دلیل ذخیره شدن هوا در بین الیاف عایق می باشند .
3- به علت خاصیت رطوبت پذیری و داشتن خلل و فرج عرق بدن را جذب می کنند و آن را به آرامی تبخیر می کند به همین دلیل در زمستان شخص در زمستان کمتر احساس سرما می کند .
4- بعد از شستن نباید آنرا آویزان کرد بلکه بهتر روی پارچه نخی پهن کنیم .
ابریشم – (Silk) :
1- این پارچه ها خیلی سبک و براق هستند دارای کشش بالا و در برابر پارگی و چروک پذیری مقاومت بالایی دارند .
2- به علت داشتن پروتئین هادی حرارت نیستند و در خود نگه می دارند .
3- هم در تابستان و هم در زمستان قابل استفاده اند . به دلیل لطافت و عایق بودن .
الیاف نیمه مصنوعی و مصنوعی :
ویسکوز – (Viscose) :
1- هادی گرما هستند بنابراین بدن احساس گرما می کند .
2- از ابریشم طبیعی خنک تر است و منسوجات بسیار نرم و لطیف می توان ار آن تهیه کرد .
نایلون – (Nylon) :
1- نایلون جزء الیاف کاملاً مصنوعی است .
2- نایلون استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارد به همین دلیل موارد استعمال زیادی دارد از جمله جورابهای نایلونی به علت قابلیت الاستیکی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود .
3- فورآ خشک می شوند ، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می کنند .
4- از نخ فیلامنت برای تهیه جوراب ساق بلند ، آستری ، مایوی شنا ، لباس ورزشی ، پارچه دانتل ، بارانی ، پوشاک پلیسه دار ، پارچه های کشباف استفاده می شود .
پلی استر – (Polyesters) :
1- پلی استر کاملاً مصنوعی است .
2- مقامت فوق العاده ای در برابر چروک شدن دارند حتی در زمانی که خیس می شوند .
3- اگر پلی استر با الیاف طبیعی مخلوط شود، در تهیه منسوجات سبک وزن مانند پارچه های پرده ای ، ساتن ، پیراهن و بلوز مورد استفاده قرار می گیرد .
4- به علت خاصیت اتوپذیری زیاد در تهیه پارچه های پلیسه زنانه و بشور بپوش مصرف می شود .
موارد بالا جزء مهمترین انواع پارچه بود ، در زیر فقط به نام تعدادی از انواع دیگر پارچه اکتفا می کنیم .
1. بروکات : دارای نخهای برجسته و درخشان است
2. بورکن کرپ : نوعی پارچه با سطح بافته شده مانند پوست درخت است .
3. بوکله : نوعی پارچه با گره های نامنظم و سطحی گره دار است .
4. چینل : نوعی پارچه شبیه مخمل و ضخیم که دارای کرکهایی در هر دو رو است .
5. کلوله : نوعی پارچه نوعی کرپ که از دو بافت در کنار هم شکل گرفته که دارای نقوش برجسته نامنظم است .
6. مخمل کبریتی : نوعی پارچه که با نخ های نازک بسیار نرم با نخ های ضخیم بافته شده است .
7. دنیم : پارچه های جینی که فقط نخ های تار آن رنگ شده و نخهای پود آن سفید است .
8. فاکون : پارچه ای بدون طرح است که طی روند ناهمگون و متفاوت بافته شده و اغلب تلفیقی از مات و براق است .
9. دوشس : پارچه ساتن براق و محکم که از ابریشم و الیاف مصنوعی بافته شده است .
10. کرنیکل ، کرش : نوعی پارچه دارای بافتی برجسته و چین دار به شکل پفکی است .
11. تیغ ماهی یا فیش گرات : با نخ های مختلف در تار و پود پارچه ، پارچه ای طرح دار با بافت جناقی شکل است .
12. گاباردین : نوعی پارچه با بافت ریز از پنبه ، پشم یا الیاف مصنوعی با نقوش برجسته تیغ ماهی ، جناقی یا مخلوط راه راه اریب است که همواره از سمت راست به چپ یا پایین به بالا بافته می شود .
13. گلن چک : نوعی پارچه چهارخانه ، برجسته یا سایه روشن .
14. ژاکارد : همه پارچه هایی که طرح آنها از روند بافت پارچه شکل گرفته است .
15. هانن تریت : پارچه ای با چهارخانه های کوچک که در گوشه هر چهارخانه نیز زائده ای اریب مانند وجود دارد .
16. جین : پارچه ای پنبه ای که اغلب سنگ شور شده است .
17. لمه : پارچه ای رنگارنگ و براق که از الیاف رنگی یا نخ های براق بافته شده است .
18. ماهوت : پارچه ای پشمی یا غیر ضخیم که از طریق روشی مشایه نمدمالی تهیه میشود .
19. مواره : پارچه ای با راه راه اریب و طرحی موج دار است که از طریق پس کردن پارچه شکل گرفته است .
20. موسیلن : پارچه ای لطیف و نرم ، شبیه کتان که از پنبه یا پشم تهیه شده است .
21. پانه زامت : مخمل ضخیم و براق با کرک های فشرده
22. پپیتا : نوعی پارچه با چهارخانه های کوچک تیره و روشن که بر خلاف طرح جناغی کنگره دار نیست .
23. پارچه پرزدار یا پوست مصنوعی : پارچه هایی که پوشش مویی ضخیمی دارند و رنگ و اندازه آن شبیه خز واقعی است که به پولیش معروف است و نخ آن مصنوعی است .
24. پیکی : پارچه دوبافت با طرح های برجسته که به نظر لایی می آیند .
25. کشباف یا استرج : نوعی پارچه با بافتهای از راست به چپ که خاصیت ارتجاعی دارد .
26. ریپس : نوعی پارچه با نخهای برجسته که به صورت اریب است .
27. ژرسه رومانیت : نوعی پارچه محکم با کمی خاصیت ارتجاعی که اغلب از پشم گوسفند است .
28. راه راه : نوعی پارچه راه راه که شبیه پوست درخت راه راه است .
29. پلووری یا سویت شرت اشتوف : اغلب از نوع تریکوی ضخیم یا ژرسه است که از پنبه بافته می شود .
30. ترموفلورز یا فلیسه : هر دو روی پارچه کاملاً ضخیم ، زبر و پشمی مانند از الیاف مصنوعی است .
31. توخ : پارچه های شطرنجی با طرح های مختلف .
32. چیت ویچی : نوعی پارچه چهارخانه ، دو رنگ که از پنبه بافته شده است .
انواع جیب :
به صورت کلی جیبها در لباسهای زنانه به دو دسته توی لباس و روی لباس تقسیم می شوند .
جیبهایی که در توی لباس قرار می گیرد معمولا از پارچه آستری تهیه می شوند و از داخل به لباس وصل می شوند . انواع آن به شرح زیر است :
1- جیبهایی که داخل درز یا چاک دوخته می شود .
2- جیبهای جلوی لباس تا روی باسن کوچک که از کمر به طرف درز لباس وصل است .
3- جیبهای برگردان که از رو یا یک چاک در روی لباس تشخیص داده می شود .
خوب حالا به نحوه دوخت انواع جیب می پردازیم :
1- جیب خارجی لباس بدون آستری : ابتدا الگوی جیب را روی پارچه پهن کرده و آنرا برش بزنید و دورتادور آنرا پاکدوزی کرده و لبه هاب آن را به طرف پشت پارچه برگردانیده و شلال می زنیم و به لباس وصل می کنیم .
2- جیب با گوشه های گرد : مانند مدل بالا تهیه می شود ، فقط گوشه های گرد را کوک شلال ریز می زنیم و نخ را قدری می کشیم تا کمی جمع شود و کاملاً به فرم الگو درآید .
3- جیب با سجاف پهن تر : دو حالت می توان دوخت . اول اینکه لبه سجاف را تا کرده و چرخ می کنیم . گوشه های درز را به طرف اریب می چینیم و برمی گردانیم . دوم اینکه سجاف جیب را به طرف پشت برگردانده همچنین لبه های درز را به طرف پشت پارچه برگردانده و کوک می زنیم .
6- جیب لباس با برگردان پاکتی :
برای برگردان جیب مانند شکل 1 الگو تهیه کرده و دور تا دور آنرا به صورت اریب دوخته ولی خط مستقیم آنرا ندوخته می گذاریم جادرز را باریک کرده و از گوشه های گرد آن مثلث های کوچک درمی آوریم . لبه مستقیم درز را از رو پاکدوزی می کنیم . قسمت پایین آنرا مانند شکل 2 مانند جیب های رو و بدون آستر آماده می کنیم . درز برگردان را روی قسمت دهانه جیب 1.5 سانت فاصله داده و درز را از داخل بدوزید .
7- جیب داخل درز پهلوی لباس :
کیسه های جیب را در محل اتصال جیب به لباس وصل کنید سمت روی پارچه جییب به سمت روی لباس قرار دهید . یعنی هر طرف کیسه جیب را جداگانه باید بدوزیم .
درز پهلوی جلو و پشت لباس را چرخ کنید . ولی در محل مورد نظر به اندازه طول جیب درز را ندوخته بگذارید . سپس گوشه های شکاف درز را محکم کنید .
درز را باز کرده و اتو بزنید . پس از دوخت پشت لباس باید با پشت کیسه های جیب رو به روی هم قرار گیرد (مانند شکل 3) .
بقیه درز کیسه جیب را به هم سنجاق کنید ، سپس دور تا دور جیب را یکسره بدوزید و گوشه های جیب را محکم کاری کنید . اضافه درز جیب را با هم پاکدوزی کنید سپس توسط دو چاک کوچک جادرز پشت رو در قسمت جیب آزاد نمایید تا به خوبی روی تکه جلوی جیب منطبق شود .
8- جیب داخل درز با زیپ :
زیپ را مطابق دوخت زیپ دوطرفه انجام می دهیم و زیپ را به جادرز وصل می کنیم . کیسه جیب قسمت پشت که حدوداً 2-1.5 سانت بزرگتر از کیسه دیگر جیب است را به درز پشت لباس و لبه زیپ سنجاق کرده و آن را چرخ می کنیم .
تکه کوچک کیسه جیب را به همین ترتیب به درز جلوی لباس و زیپ متصل سازید .
درزهای لبه جیب را روی هم میگذاریم و دور تا دور آنرا چرخ می کنیم . مراحل بعدی مانند جیب داخل درز پهلو عمل میشود .
9- جیب داخلی جلوی شلوار یا دامن :
یک تکه سجاف جیب را روبه رو روی پارچه لباس قرار می دهیم و دورتادور دهانه جیب را چرخ می کنیم . درزها را مرتب کرده و اضافی درزها را بچینید . از قسمتهای منحنی درزها ، مثلث های کوچکی درآورید .
ابتدا تکه زیر کیسه جیب را زیر دهانه جیب سنجاق زده و سپس کوک بزنید تا ثابت بماند .
در قسمت پشت ، دوتکه جیب را به یکدیگر چرخ کرده و آنرا پاکدوزی کنید . آنگاه به درز پهلو متصل کنید .
۱۰- جیب جلوی شلوار به روش مردانه دوزی :
یک تکه سجاف داخلی به پهنای 3-2 سانتیمتر و به شکل دهانه جیب از روی تکه الگوی کیسه جدا کنید و روی پارچه برش بزنید . ابتدا به کیسه وصل نموده و سپس به دهانه جیب چرخ نمایید .
لبه خارجی کیسه را پاکدوزی کنید .
تکه زیری کیسه جیب را زیر دهانه جیب ابتدا سنجاق زده و سپس با کوک ثابت کنبد .
دور تا دور کیسه زیری را پاکدوزی کنید . تکه زیر کیسه را به کیسه رویی کوک شول بزنید . از ابتدای تکه زیر کیسه در کمر ، هر دو کیسه را با یکدیگر چرخ کنید . تکه رویی تا سجاف زیپ را با یکدیگر چرخ کنید . تکه رویی تا سجاف زیپ می رسد . لبه کیسه رویی را پاکدوزی می کنیم .
11- جیب داخلی مدل جادکمه ای (فیلتابی دوتکه)
ابتدا محل جیب را روی لباس توسط کوک راهنما مشخص سازید . در صورتی که جیب افقی یا عمودی (نه مایل) مورد نظر است ، دقت کنید که کوک راهنما دقیقاً روی یک تکه پارچه دوخته شود .
دوتکه از پارچه لباس با عرض و طول مورد نیاز به اضافه 4 سانتیمتر در نظر بگیرید دو تکه را روی لباس و مماس با کوک راهنما در مقابل هم بگذارید و بدوزید .
در این قسمت پارچه با عرض و طول مورد نظر به اضافه 4 سانتیمتر درست در پشت پارچه ، وسط جیب را مطابق شکل چاک می دهیم . ابتدا خط وسط مستطیل جیب را تا فاصله نیم سانت از طرفین بچینید و سپس دو چاک اریب به هر گوشه می دهیم .
از شکاف ایجاد شده لبه های جیب را به طرف پشت لباس برگردانید . هر کدام از لبه تکه ها را به اندازه 2/1 پهنای دهانه تا نموده اتو نمایید و به پشت برگردانید .
تکه سه گوش را از سوراخ چاک به طرف پشت برگردانید . مثلث کوچکی را که در کنار جیب قرار گرفته است با بخیه زیر چرخ (هشت بخیه در یک سانت) چند بار چرخ کنید .
در قسمت پشت ، تکه بالای کیسه جیب را به پشت درز پایین دهانه جیب وصل کنید .
تکه پایینی کیسه جیب را نیز به پشت درز پایین دهانه جیب وصل کنید .
از قسمت پشت ، لبه های کیسه و درز پایین دهانه جیب را با هم چرخ می کنیم . قسمت بالای جیب را به طرف پایین روی شکاف بیاورید و دورتادور کیسه را – اگر طول یکسان نبود – یک اندازه کنید و بچینید . سپس دور تا دور کیسه را چرخ نمایید .
12- جیب داخلی مدل جلیقه ای :
ابتدا محل جیب را روی لباس توسط کوک راهنما معلوم کنید . پشت لباس به اندازه عرض و طول جیب به اضافه 3 سانتیمتر لایی قرار دهید .
دو باریکه از پارچه لباس و در جهت راستای آن با عرض و طول هریک از تکه های مزبور به اضافه 3 سانت بیشتر از عرض و طول مورد نیاز در نظر بگیرید . تکه ها را از عرض تا کنید و دو تکه لبه جیب را روی لباس و مماس با کوک راهنما در مقابل هم بگذارید ، کوک بزنید و چرخ کنید .
وسط جیب را تا فاصله نیم سانت از دو انتهای آن بشکافید . جیب را به طرف پشت برگردانید . دو طرف آن را بکشید و اتو کنید .
سه گوش دو رأس را چرخ کنید . دولبه رو را مماس با هم زیگزاگ موقت بزنید تا لبه ها ثابت شوند .
13- جیب مدل جلیقه ای دوتکه با برگردان :
اگر می خواهید از پاکتی استفاده کنید ، آن را به اندازه جیب تهیه کنید و آنرا به لبه بالایی وصل کنید . مراحل بعدی مانند مدل قبل است .
مرحله دوم الگوی اولیه بالاتنه :
حال بعد از اجرای مرحله اول باید مرحله دوم را پیاده می کنیم .
از نقطه 9 به اندازه تیره (کارور) پشت به طرف چپ رفته ، نقطه 10 میشود .
از نقطه 10 به اندازه ۳/۲ گشادی کف حلقه (8.4=2*4.2=3/12.5) به طرف چپ رفته ، نقطه 11 میشود .
از نقطه 11 به اندازه 10-5 سانت برای فاصله انتخابی بین الگوی جلو و پشت به طرف چپ رفته ، نقطه 11A میشود .
(برای باسن های بزرگ بالای 100 سانت بخصوص 120 سانت ، 10 و برای باسن های کوچک 5 سانت) .
از نقطه 11Aبه اندازه 3/1 گشادی کف حلقه به طرف چپ رفته ، نقطه 12 میشود .
از نقطه 12 به اندازه کارور پیش به طرف چپ رفته ، نقطه 13 میشود .
از نقطه 13 به اندازه 10/1 دور سینه به اضافه 0.5 سانت به طرف راست رفته ، نقطه 14 میشود . (10.5=0.5+10)
نقاط به دست آمده را طبق نقشه به طرف بالا و پایین گونیا میکنیم .
مرحله سوم بالاتنه :
از نقطه 1 به اندازه گشادی پشت یقه به طرف چپ رفته نقطه 15 میشود .
از نقطه 15 ، 2 سانت به طرف بالا رفته نقطه 16 می شود .
نقطه 16 را طبق نقشه (پیستوله ) به نقطه 1 وصل میکنیم . (مدل پشت یقه رسم میشود.)
نقطه 17 محل تقاطع خط عمود 10 و افقی 1 را روی شکل مشخص میکنیم . از نقطه 17 ، 1.5 سانت پایین آمده نقطه 18 میشود .
نقطه 16 را با خط صاف به نقطه 18 وصل میکنیم و این خط را 1.5 سانت به طرف چپ امتداد میدهیم نقطه 19 میشود .(سرشانه رسم میشود) . فاصله نقاط 18 تا 10 را نصف کرده 20A میشود . 20A تا 10 را نصف کرده 20 میشود .
هر طرف نقطه 20A را به طرف بالا و پایین به اندازه 7 میلیمتر علامت میزنیم ، از علامتهای زده شده هر کدام 1 سانت به طرف چپ میرویم . از نقطه 20 ، 1.3 سانت به طرف چپ خارج شده نقطه 21 میشود . سپس نقطه 19 را به 1 سانتی اول خارج شده ، 1 سانتی دوم را به 21 و 11 طبق نقشه (پیستوله بزرگ) وصل میکنیم . (حلقه پشت رسم میشود )
فاصله نقاط 20 تا 10 را اندازه زده ، همین مقدار را از نقطه 12 بالا رفته نقطه 22 میشود .
فاصله نقاط 18 تا 10 اندازه زده منهای 2 سانت کرده ، همین مقدار را از 12 بالا رفته نقطه 23 میشود .
نقطه23را به مرکزیت نقطه12به طرف راست پرگاری میکنیم .(یک خط منحنی که علامت فلش داشته باشد پرگاری است . )
نقطه 24 را زیر نقطه 14 در خط کمر مشخص میکنیم .(محل تقاطع خط افقی 3 و14)
از نقطه 24 به اندازه بلندی بالاتنه پیش بالا رفته نقطه 25 میشود .
از نقطه 25 به اندازه بلندی مرکز سینه پایین آمده نقطه 26 می شود .
توجه : سینه های کوچک بالای نقطه 14 ، سینه های بزرگ پایین نقطه 14 قرار میگیرد .
نقطه 25 را به مرکزیت نقطه 26 به طرف راست پرگاری میکنیم .
مرحله چهارم بالاتنه :
از نقطه 23 روی خط پرگاری به اندازه 20/1 دور سینه به طرف راست رفته ، نقطه 27 میشود .
فاصله نقاط 19-16 را اندازه زده منهای 0.5 سانت کرده ، عدد بدست آمده را از نقطه 27 طوری علامت میزنیم که روی خط پرگاری (نقطه 25) نقطه 28 شود . نقطه 28 را با خط صاف به نقطه 27 وصل میکنیم . نقطه 25 را به طرف چپ گونیا کرده نقطه 29 میشود .
از نقطه 29 به اندازه پشت یقه منهای 0.5 سانت به طرف راست رفته نقطه 30 میشود .
از نقطه 29 به اندازه پشت یقه +2-1.5 سانت (1.5 برای لاغرها ، 2 برای چاقها) پایین آمده نقطه 31 میشود . نقطه 29 را با خط چین به نقطه 12 وصل میکنیم .
از نقطه 29 روی خط چین پشت پقه +1-0.5 سانت را اندازه زده نقطه 30A میشود . نقطه 30 را طبق نقشه به نقطه 30A و 31 وصل می کنیم . (طوق گردن رسم میشود )
فاصله نقاط 30-25 را اندازه زده ، همین مقدار را از نقطه 28 روی خط کج به طرف راست رفته نقطه 32 میشود . (این اندازه حتماً روی خط 27-28 علامت زده می شود ) .
نقطه 32 را با خط کش به نقطه 26 وصل میکنیم ، پنس سرشانه جلو رسم میشود .
نقطه 27 را با خط صاف به نقطه 22 وصل کرده این خط را نصف میکنیم ، از علامت زده شده ، 1 سانت به طرف چپ مشخص میکنیم .
نقطه 27 را طبق نقشه به 1 سانتی مشخص شده وصل کرده و از آنجا به 22 و سپس به 11A وصل میکنیم (حلقه جلو رسم میشود )
مرحله پنجم بالاتنه :
فاصله نقاط 32-26 را اندازه زده ، همین مقدار را از نقطه 26 بالا رفته نقطه 33 میشود .
نقطه 33 را به نقطه 30 با خط کش وصل میکنیم . (سرشانه جلو رسم میشود)
نقطه 34 را زیر نقطه 12 ، تقاطع خط کمر و 12 را مشخص میکنیم .
از نقطه 34 به اندازه 4/1 کمر منهای 1 سانت به طرف چپ رفته نقطه 35 میشود .
از نقطه 35 به اندازه 2/1 کمر به اضافه 1 سانت به اضافه فاصله انتخابی به طرف راست رفته ، نقطه 36 میشود .
نقاط 37،38و 39 را روی شکل مشخص میکنیم . (زیر نقطه 13و34) .
از نقطه 39 به اندازه 4/1 کمر به اضافه 1 سانت به طرف چپ رفته نقطه 40 میشود . ( توجه : نقطه40 هرگز از نقطه 38 بیرون نمیرود ، اگر بیرون افتاد همان نقطه 38 را در نظر میگیریم ) .
از نقطه40 به اندازه 2/1 باسن به اضافه 1 سانت به اضافه فاصله انتخابی به طرف راست رفته نقطه 41 میشود . ( نقطه 41 معمولاً از کادر الگو خارج میشود )
مرحله ششم بالاتنه (رسم پنسها) :
فاصله نقاط 37-35 را اندازه زده ، نصف میکنیم . مقدار بدست آمده را دو طرف نقطه 24 علامت زده سپس علامهای زده شده را به نقطه 26 به شکل پنس وصل می کنیم .
فاصله نقاط 40-38 را اندازه زده ، نصف میکنیم . به این اندازه در دو طرف نقطه 42 در خط باسن زیر نقطه 24 علامت می زنیم . علامتهای دو طرف 42 را تا پایین لباس گونیا میکنیم . علامتهای دو طرف 42 را به دو طرف 24 وصل میکنیم ( پنس زیر سینه رسم می شود ) .
فاصله نقاط 36-6 را اندازه زده منهای 2 سانت کرده ، مقدار بدست آمده را به شکل دو عدد پنس در الگوی پشت تقسیم میکنیم به شکلی که پنس بزرگ 0.5-1 سانت از پنس کوچک بیشتر باشد .
برای رسم پنسهای پشت از نقطه 6 به اندازه 3/1 تیره پشت به اضافه 1 سانت به طرف چپ رفته نقطه 43 میشود .
از نقطه 43 به اندازه پهنای بدست آمده برای پنس بزرگ پشت به طرف چپ رفته نقطه 44 میشود .
فاصله نقاط 44-43 را نصف کرده نقطه 45 میشود . از این نقطه 15-13 سانت به طرف بالا و پایین علامت میزنیم و نقاط بدست آمده را به نقاط 43 و 44 وصل میکنیم (پنس بزرگ پشت رسم میشود) .
نقطه 10 را به طرف پایین تا خط باسن گونیا میکنیم نقطه 46 میشود .
نقطه 46 وسط پنس کوچک پشت می باشد . از این نقطه پنسی به ارتفاع 14-12 سانت و پهنای بدست آمده رسم میکنیم.
نقاط 47،49،48 و 50 را روی الگو مشخص میکنیم . (روی خط کمر و باسن) .
از نقاط 47و48 هر کدام 1 سانت بالا رفته و 1سانت داخل الگوهای پشت و جلو علامت می زنیم . نقاط 51و52 بدست میآید.
فاصله نقاط 7-41 را اندازه زده نصف می کنیم ، مقدار بدست آمده را از نقاط 49و50 به طرف فاصله های انتخابی اندازه میزنیم ، نقاط 53 و 54 بدست می آید .
نقاط 53و54 را تا پایین گونیا می کنیم .
نقطه 51 را با خط صاف به 11 وسپس طبق نقشه به 53 وصل میکنیم . خط پهلوی الگوی پشت رسم میشود . نقطه 52 را با خط صاف به 11A و طبق نقشه به 54 وصل میکنیم . خط پهلوی الگوی جلو رسم میشود .
برای اینکه درز شانه 1سانت به طرف جلو لباس متمایل باشد ، از نقطه 16 و 19 هرکدام 1سانت بالا رفته و خط سرشانه جدید برای الگوی پشت رسم میشود . سپس از نقاط 30و33و32و27 هر کدام 1 سانت پایین آمده خط سرشانه جدید برای الگوی پشت رسم میشود .
توجه : برای لباسهایی که پنس سرشانه احتیاج دارند نقطه 20A را به طرف راست با خط چین گونیا می کنیم سپس از نقطه 16 روی سرشانه جدید 5-3 سانت به طرف چپ رفته نقطه 55 میشود .
نقطه 55 را روی خط چین 20A گونیا میکنیم ، نقطه 56 بدست میآید .
نقطه 56 را به علامتهای دو طرف 20A به شکل پنس وصل میکنیم .
نکته : پنسهایی که به یک نقطه ختم میشوند هر کدام را 1.5 سانت کوتاه میکنیم .
خوب حالا مراحل رسم الگو تمام شد . الان باید جاهایی که باید قیچی بشند و دور ریز رو با دقت قیچی کنید و همان طور که می بینید قسمت سمت راست الگوی پشت لباسه و قسمت سمت چپ الگوی جلوی لباسه .
خوب حالا خطهایی که باید قیچی بشند در الگوی پشت به رنگ سبز و در الگوی جلو به رنگ قرمز نشون داده شده که می تونید ببینید :
حال الگوی قیچی شده و ساده شده هر قسمت رو ببینید :
خوب حالا الگوی خام بدست آمده است . در درسهای بعدی طریقه انتقال پنسها را آموزش می دهیم و بعد از آن یقه های مختلف با برشهای مختلف آموزش داده می شود .
اگر طوق گردن جلو و عقب را ۰.۵ سانت گشاد کنیم و همچنین حلقه آستین را از سرشانه ۱ سانت گشاد کنیم ، یه بلوز یقه گرد و حلقه آستین بدست می آید . البته بدون در نظر گرفتن زیپ در پشت یقه یا جادکمه در جلو لباس .
سوزن :
از مهمترین وسایل خیاطی سوزن است که انواع آن به این قرار است :
سوزن دستی :
1- سوزن شارپ : دارای نوک بسیار تیز است و شماره 10و11 آن برای نخ های ابریشمی و پارچه های حریر به کار میرود و شماره های1 به بعد آن برای پارچه های ضخیم به کار می رود . این سوزن دارای طول متوسط است
2- سوزن منجوق دوزی : این نوع سوزن ظریف و دارای طول بلند است و برای پارچه های لطیف استفاده می شود .
3- سوزن بیتوین : این سوزن دارای طول متوسط است و برای پارچه های با ضخامت متوسط و زیاد استفاده می شود .
سوزن مخصوص چرخ خیاطی :
1- سوزن سرسوخته یا سرسیاه : این سوزن برای پارچه هایی است که از طول یا عرض کش می آید و یا پارچه های حریر ، استرچ و کرپ که نرم و لطیف هستند به کار می رود .
2- سوزن دوقلو : برای دوخت همزمان دوردیفه به کار می رود .
3- سوزن ژوردوزی : این سوزن انحنای گرد دارد و برای پارچه های کتانی و ارگانزا برای زیگزاگ و طرح دوزی به کار می رود .
4- سوزن سه گوش : مخصوص پارچه های چرمی و جیر است .
لایی :
لایی انواع مختلف دارد . باید در انتخاب آن دقت کنیم که با ضخامت پارچه و جنس آن با پارچه هماهنگ باشد . هر کدام از آنها مخصوص یک نوع پارچه یا دوخت خاص است .
1- لایی مویی یا سوزنی : این لایی از جنس پشم است و برای کت و پالتوی مردانه به کار می رود .
2- لایی چسب : ساده ترین نوع لایی است که با اتو به لباس می چسبد و ضخامت آن بر اساس جنس پارچه انتخاب می شود .
3- لایی پارچه ارگانزا : این لایی همان پارچه ارگانزا است که در لباسهای ظریف به کار می رود .
انواع لایی چسب :
1- زافیکس : این لایی به هر دو روی پارچه می چسبد و مخصوص لبه های دامن و آستین است .
2- پارچه ای : ازجنس پارچه بوده و مخصوص پارچه های نسبتاً لطیف است و چون ممکن است آب برود بهتر قبل از برش کمی در آب بگذاریم .
3- لایی چسب کاغذی : این لایی مخصوص پارچه های با ضخامت متوسط است و آب نمی رود .
زیپ :
زیپ ممکن است از فلز یا نایلون دنده ای شکل ساخته شده باشد که نوع نایلونی آن انعطاف پذیر تر است .
انواع زیپ :
1- زیپ دامن : این زیپ دارای طول 15-20 سانت است و از قسمت بالا باز می باشد .
2- زیپ مخفی : معمولاً دندانه های آن در پشت زیپ مخفی است و از قسمت روی کار دوخت زیپ پنهان است .
3- زیپ های مجزا : در قسمت انتها از هم جدا می شوند ، برای پالتو ، ژاکت و ... استفاده میشود .
4- زیپ لباس جین : این زیپ فلزی است و دارای دندانه های درشت و محکم است .
5- زیپ روکش مبل و تشک و وسایل منزل : دارای دندانه های درشت و خشن و محکم است .
یادم رفت اول لیست تمام وسایل رو بگم .
لیست کامل از این قراره :
1- قیجی
2- وسایل اندازه گیری مثل سانتی متر ، خط کش و ...
3-سوزن
4- سنجاق
5- جا سنجاقی
6- موم : برای دوام و استحکام بیشتر نخ ، آن را چند بار به موم می کشیم .
7- وسایل علامتگذاری مثل مداد ، صابون ، رولت ، گچ مخصوص ، کاربن مخصوص خیاطی
8- لایی
9- دکمه
10- زیپ
11- فشاری زن پرسی : برای پرس کردن دکمه های فلزی به کافشن ، شلوار یا لباس کودکان استفاده میشود .
12-نخ
13-انگشتانه
14-مانکن
15-گیره مخصوص تهیه نوار اریب
16-قزن قفلی
17-چرخ خیاط
18- اتو
19-پارچه
20- کاغذ الگو
نخ :
انواع مختلف الیاف دوختنی عبارتند از :
1- قرقره نخی مرسریزه : دارای الیاف تابدار است و بیشترین استفاده را در دوخت دارد .
2- قرقره ابریشمی : برای دوخت پارچه های ابریشمی استفاده میشود .
3- قرقره نایلونی : برای دوخت پارچه های با الیاف مصنوعی مثل بشور بپوش که احتیاج به اتو ندارند استفاده میشود .
4- قرقره پلی استر :
5- کش قیطانی : در ضخامت بسیار نازک بافته می شود دارای خاصیت ارتجاعی بسیار است و به ماسوره پیچیده میشود .
6-عمامه نخی : جهت شلال دوزی روی درزها استفاده میشود . باید دوخت بخیه چرخ درشت و سوزن هم باید در اندازه درشت باشد.
7- ابریشم تابیده : برای دوخت جادکنه استفاده میشود و به صورت کلاف کوچک شش لا در بازار موجود است .
8- نخ کوک : نخی است که آهار ندارد و برای کوک استفاده میشود .
حال باید بدانیم چه نوع نخی با چه نوع پارچه و سوزنی متناسب است :
1- پارچه های نازک و ظریف :
نام پارچه | نوع نخ | اندازه سوزن |
کرپ دوشین وال ارگانزا ژورژت تریکو | ابریشم نازک نخ پنبه ای نازک نخ پنبه ای نازک با روکش پلی استر | 9 یا 11 |
۲- پارچه های متوسط :
نام پارچه | نوع نخ | اندازه سوزن |
کتان نخ نخی کبریتی فاستونی ترکو دولا چلوار | ابریشم 50 پنبه ای 50-80 سینیتیک 50-60 پنبه ای با روکش پلی استر | 11 یا 12 |
۳- پارچه های ضخیم :
نام پارچه | نوع نخ | اندازه سوزن |
پشمی گاباردین پارچه روکش دار و رومبلی | ابریشم 50 پنبه ای 40-50 سینیتیک40-50 پنبه ای با روکش پلی استر | 14-16 |
چرخ خیاطی :
چرخ های خیاطی خانگی :
1- چرخ دستی
2- چرخ های همه کاره خانگی
چرخ های خیاطی صنعتی
1- چرخ راسته دوز صنعتی : فقط یک نوع کار با سرعت بالا انجام می دهد .
2- چرخ مادگی دوز : دوخت انواع جادکمه
3- چرخ سردوزی یا پاک دوزی : مخصوص پاکدوزی لبه کار است .
اتو :
انواع وسایل اتو :
1- اتو بخار
2- اتو با فرم منحنی : این اتو ثابت است و قسمتهایی از لباس که منحنی اند را روی آن می کشیم .
3- اتو پرس
4- میز اتو
5- بالشتک های مخصوص اتو:
بالشتک بیضی : برای اتو کردن درزها ، پنس های بالاتنه و فرم دادن به قسمتهایی از لباس به کار می رود .
بالشتک دستی : این بالشتگ روی ژانت سوار می شود .
6- ژانت : برای اتو کردن داخل آستین و مج به کار می رود .
7- پارچه مخصوص اتو کشی
8- چوب مخصوص کوبیدن پارچه
چگونگی اتو کردن لباس :
نحوه اتو کشی کاملاً در دوخت لباس موثر است .
پس از چرخ کردن هر درز باید بلافاصله آنرا اتو کنیم بعد به هم وصل کنیم .
قبل از برش لباس باید پارچه و الگو را به خوبی اتو کنیم که در این حالت باید حرارت بسیار ملایم و بدون بخار باشد .
برای اتو کردن حتما از پارچه رو اتویی باید استفاده کنیم .
اتو کردن درزها و پنس ها :
1- باید بعد از چرخ کردن و قبل از باز کردن درزها روی خط چرخ را اتو کنیم .
2- درزها را با دست دیگر باز کرده و به وسیله نوک اتو خط درز را اتو می کنیم .
3- ممکن است در بعضی از پارچه ها جای درز روی پارچه جا بیاندازد برای جلوگیری از آن هنگام اتو کردن باید کاغذی را برش داده و در زیر ضخامت جادرز قرار دهید و بعد از باز کردن درز ، درزها را بلند کرده و زیر آنرا اتو می کنیم .
1- اتوی درزهای منحنی : درزهای خمیده و منحنی را روی بالشتک بیضی قرار می دهیم ، درزها را چرت می زینم . سژس ۵ سانت ۵ سانت اتو میکنیم .
2- اتوی پنسها : بعد از چرخ کردن پنس ، ابتدا دو طرف آن را روی خطوط چرخ شده اتو می زنیم ، سپس انرا روی بالشتک بیضی قرارداده و به یک سمت خوابانیده و اتو می کنیم . همیشه از سمت عریض تر به سمت نوک آن اتو می کشیم .
3- اگر پارچه ضخیم باشد باید میان پنس را بچینیم ، سپس درز آنرا باز میکنیم پس از قراردادن کاغذ بین درز و پارچه آنرا اتو میکنیم .
4- درز سجاف را قدری به طرف داخل حرکت می دهیم بعد از کوک زدن و قراردادن پارچه رو اتویی آنرا اتو میکنیم .
5- اتوی چینها : هرگز روی ضخامت چین ها را اتو نکنید بلکه نوک اتو را داخل چینها فرو ببرید .